Con người nói riêng và sự vật nói chung có hai xu hướng quan trọng:
Xu hướng thứ nhất: Là vật chất hóa, còn được gọi là thực hóa trong Đông y và Khí công. Quá trình này là sự biến đổi từ chất khí sang chất lỏng, rồi từ chất lỏng sang chất rắn, qua đó hình thành các tổ chức cấu tạo nên cơ thể sống.
Xu hướng thứ hai: Là thanh hóa, ngược lại với vật chất hóa. Đây là quá trình vi tế hóa, thăng hoa, biến đổi từ chất rắn sang chất lỏng, sau đó từ chất lỏng sang chất khí.
- Những người xuất thế: Họ chỉ quan tâm đến phần thanh hóa mà bỏ qua phần thực hóa.
- Những người tại thế (người sống đời thường): Họ cần cân bằng cả thanh hóa lẫn thực hóa. Nếu không làm được điều này, con người sẽ dễ rơi vào trạng thái rối loạn, bế tắc.
- Cuộc sống vật chất hóa hoặc thực hóa có thể gây cản trở quá trình thanh hóa.
- Tuy nhiên, việc thanh hóa lấn át thực hóa cũng sẽ dẫn đến mất cân bằng. Đặc biệt, trạng thái mất cân bằng này còn nguy hiểm hơn khi thực hóa lấn át thanh hóa.
Hai xu hướng này đồng thời tồn tại trong một mối quan hệ biện chứng. Trong suốt quá trình sống, việc cân bằng giữa thanh hóa và thực hóa là điều vô cùng quan trọng.
Để duy trì sự cân bằng: Con người cần chủ động nâng cao quá trình thanh hóa thông qua luyện tập Khí công hoặc tu Thiền. Song song đó, cần chú ý giữ phần thực hóa ở mức độ hợp lý, không nên để bất kỳ bên nào chi phối quá mức, vì chỉ khi hai quá trình này được phối hợp nhịp nhàng mới đảm bảo được sự sống cân đối và hài hòa.
Quá trình thanh hóa – thực hóa trong cơ thể người:
Hai quá trình này diễn ra nhịp nhàng, theo các cơ chế hợp lý đã được thiết lập trong cơ thể sống:
Tủy chất – Nền tảng cho quá trình sống:
- Tủy chất qua thực hóa tạo ra dưỡng chất ban đầu:
- Một phần chuyển hóa thành năng lượng, phục vụ các hoạt động sống.
- Một phần chuyển hóa thành huyết chất, nuôi dưỡng cơ thể.
- Một phần hình thành Tinh Hậu thiên, đảm bảo duy trì nòi giống.
- Tủy chất qua thanh hóa tạo nên Tinh chất Tiên thiên, cư trú tại tuyến Thượng thận. Tinh chất Tiên thiên tiếp tục thanh hóa, sinh ra Chân khí, vận hành qua kinh mạch đến ngũ tạng, tạo ra ngũ khí.
- Tủy chất qua thực hóa tạo ra dưỡng chất ban đầu:
Ngũ khí – Sự cân bằng giữa thực hóa và thanh hóa:
- Qua thực hóa, ngũ khí hoạt động trong ngũ tạng, sinh ra ngũ dịch, hỗ trợ các hệ cơ quan:
- Can dịch làm mềm dẻo hệ cân.
- Phế dịch hỗ trợ quá trình hô hấp thông thoáng.
- Thận dịch thúc đẩy hoạt động của hệ xương khớp.
- Tỳ dịch giúp quá trình sinh tạo huyết chất.
- Tâm dịch tăng cường sự lưu thông trong kinh mạch.
- Qua thanh hóa, ngũ khí đi vào phát động cơ năng của ngũ quan (khai khiếu). Đồng thời, Chân khí và ngũ khí lên não bộ để hóa Thần, kích hoạt cơ năng thần kinh.
- Qua thực hóa, ngũ khí hoạt động trong ngũ tạng, sinh ra ngũ dịch, hỗ trợ các hệ cơ quan:
Tam bảo – Tinh, Khí, Thần:
Đây là ba yếu tố cốt lõi duy trì sự sống:
- Tinh kiệt tắc tử (tinh cạn kiệt thì chết).
- Khí thoát tắc vong (khí mất đi thì tử vong).
- Thần tuyệt mệnh cùng (thần suy kiệt thì tận cùng sinh mệnh).
Khí giữ vai trò trung gian quan trọng:
- Bên trong: Cân bằng và hoàn thiện cơ thể, giải tỏa thất tình.
- Bên ngoài: Tạo sự hài hòa với môi trường, ngăn cản lục dâm.
Kết luận:
Quá trình sống cần sự đồng bộ giữa thanh hóa và thực hóa. Con người không nên thiên lệch hoàn toàn vào phần thanh hóa mà quên đi phần thực hóa, hoặc ngược lại. Việc chú trọng cả hai mặt một cách hợp lý chính là chìa khóa duy trì sự hài hòa và phát triển toàn diện của cơ thể.